Voorbereiding
In het vroege voorjaar rijpen de plannen om op de Oostzee langs de Duitse kust te varen. Met bezoeken aan Lübeck, andere Hanzesteden en Rűgen.
Zaterdag 25 mei
Thuis drinken we in de zon op het terras koffie met huisoppas Ali. Na rondleidingen door huis en tuin gaan we richting Makkum. We eten een snelle warme maaltijd en benutten de avond voor het stouwen van alle meegebrachte spullen.
Zondag 26 mei
Hans knutselt aan de kisten voor de gasflessen en ik verwijder vuil van dek en kuip. Na een vroege lunch naar de sluis bij Kornwerderzand: de sluis staat op groen, we kunnen zo binnenvaren. Ook vlot geschut. Mooi op tijd door vaarwater de Boontjes richting Harlingen. Eerst met vol tuig. Een collega Sentijn zeiler kiekt Bellefleur.
Bellefleur in de Boontjes
Verderop in de Boontjes steekt Hans een rif. Bij de Pollendam kunnen we het net bezeilen. We ervaren op de dieptemeter dat de diepte vlakbij de betonning fors kan variëren. Het is ondertussen gaan regenen en de wind is vlagerig. Hans zet het tweede rif. Bellefleur zeilt prima maar het laatste stukje langs Vlieland naar haven doen we met flinke stroom tegen en de wind op de neus de motor aan. Een collega zeiler pakt op de steiger onze lijnen aan. De haven biedt plenty ruimte. Daarna genieten we binnen van warm eten en het tikken van de regen op het dak.
Maandag 27 mei
Even tot rust komen.
Binnenmeertje Vlieland
Dinsdag 28 mei
De wekker haalt ons om 5 uur uit onze slaap. Deze nacht goed geslapen; dat wil voor een zeereis wel eens anders uitpakken. Goede start dus. Op basis van de laatste weerberichten vervangen we de fok door de grotere genua. Dat blijkt een goede keus. Op zee zetten we meteen de zeilen. Noordwaarts houden we de motor even bij, dan heeft die voor lange tijd zijn dienst bewezen. We zeilen om de Westergronden heen, dat scheelt mijlen opkruisen. Maar dat opkruisen moeten we daarna langer dan ingeschat. De slagen zijn met stroom tegen belabberd. Een hoek van circa 45 graden. Het betekent dat we tot in de middag het vuurtorenduin van Vlieland blijven zien en heel lang boven Terschelling zeilen. Als wind en stroom mee gaan werken schieten we ineens hard op naar het oosten. Met de koers van aan de wind tot halve wind neemt Bellefleur soepel de golven. In de middag houden we om beurten de wacht. Ineens ontdek ik water op de vloer bij de kaartentafel. Hans ziet dat de toiletkraan niet goed staat en de pot lekker hevelt. We scheppen en dweilen wel 40 liter water. Maar dan is die ellende weer voorbij. Aansluitend kookt Hans een goede pasta maaltijd. Het is de hele dag zonnig en dat maakt de lage temperatuur heel dragelijk. Maar de warmtekleding als extra laag is heel nuttig.
Woensdag 29 mei
Bellefleur start de dag onder een vrij wolkeloze hemel met sterren in een iets lichtende zee. Later is de lucht bewolkt maar de kleine laatste maan laat zich nog zien. Ik stoor Hans in zijn slaap omdat de schepen met AIS niet meer zichtbaar zijn op het scherm. Ik had een foute instelling gekozen. Weer wat geleerd. Dan meldt het systeem dat de apparatuur te weinig accuspanning heeft. Een van de accu’s is van 2007 en dat is wel erg oud. We gebruiken de motor om bij te laden.
De wind zwakt minder af dan verwacht. Met stroom mee zeilen we de Elbe monding binnen en gaan bij Cuxhaven door naar Brunsbüttel, de ingang van her NordOstseeKanal (NOK).
Duizenden windmolens langs de Elbe
Transport van windmolenwieken
Vrij vlot worden we geschut met een vrachtschip en circa 10 pleziervaartuigen. Verbazend weinig scheepvaart op het kanaal, deze dag maar acht schepen. We realiseren ons ineens dat de winkels morgen mogelijk gesloten zijn i.v.m. Hemelvaartsdag. Reden om door te varen naar Rendsburg. Na het winkelen, eten en douchen tollen we om 21 uur het bed in.
Hemelvaartsdag 30 mei
Lekker rustig ontbijten en in de regen naar het NOK. Daar rolt Hans de genua uit en loopt een reprimande van een tanker op als hij niet de stuurboord oever houdt. Even later vaart er een vrachtschip uit Enschede voorbij. Een unieke ervaring!
Vrachtboot, thuishaven Enschede
Vandaag veel vrachtverkeer. Het miezert de hele tijd. Twee uren wachttijd aan een volle wachtsteiger voor de sluis. Veel jachten moeten blijven varen. We meren af in Laboe, enkele mijlen naar het Noorden in de Kielerfjord. In de vroege avond wordt het droog. We doen wat klusjes.
Vrijdag 31 mei
De douches zijn prima. Schoon varen we de Kielerfjord uit. We verwachten (zuid)westenwind. We krijgen dat een deel van de tocht. De spinnaker wordt benut op weg naar Fehmarn.
Later draait de wind naar noord en gaat de spi weer in de zak. Om half vijf meren we af in het havenkommetje van Orth, op de zuidwest punt van Fehmarn. Van het oude vissersplaatsje is weinig over. In de omgeving vogelreservaten, dat lokte ons hiernaartoe. Het beloofde aanbod van levensmiddelen blijkt beperkt tot brood, broodjes en melk. Waarschijnlijk bedoeld om gasten te stimuleren de horeca te benutten. Maar voor ons reden morgenvroeg te vertrekken naar Neustadt en daar boodschappen te doen. Na het eten wandelen we in de omgeving. Vlakbij vanaf een dijkje kijken we vogels in een binnenmeertje en in een baai van de zee. Interessant hier nog eens terug te komen.
Zaterdag 1 juni
Om nog in Neustadt boodschappen te kunnen doen vertrekken we om acht uur. Het zeilt best lekker maar behalve bij Fehmarn moeten we alles opkruisen. Zo zijn we langer bezig dan gepland. In draf na aankomst om half vijf naar een supermarkt, we sluiten niet uit dat die maar tot 17 uur open is. Dat valt mee, open tot 19 uur, op ruim een kwartier lopen van de stadshaven. Het ligt er prima. Beschikbare boxen met groene bordjes gemarkeerd, de breedte van de box tot op de cm op de paal gemeld. Superhandig. Na het eten verkennen we de stad. Er is een twee daagse regatta van houten schepen. Prachtige schepen. Veel restaurantjes. Niet veel oude gebouwen.
Oude kerk met ziekenhuisgebouw voor bedevaartgangers
Veel kunstwerken langs de promenades. Een stenen bol op een waterbron is onze favoriet! De steen is door het water steeds aan het draaien.
Draaiende stenen bol op bron
Deel damwand gespleten door heien, nu kunst!
Zondag 2 juni
In de ochtend een oversteek naar Travemünde. De weersmodellen voorspellen onweer vanaf 14 uur. Het is drukkend warm. Het is ondertussen 21 uur: het is nog steeds droog en het koelt lekker af. Puffend maken we na de lunch een stadswandeling. Ook in deze stad weinig oude gebouwen. Veel publiek op de promenade met eettentjes en winkeltjes. De promenade nieuwe stijl is nog in aanbouw bij de Visserijhaven waar wij liggen. Op de rivier veel jachten en grote ferry’s. Met de pont steken we de Trava over naar een natuurgebied op de andere oever. Geen bijzondere waarnemingen. Aan boord gaan we in de schaduw lekker lezen.
Blik op Travemünde vanuit de Visserijhaven
Maandag 3 juni
De huik blijft om het grootzeil, aan het voorstag zelfs geen zeil: op de motor naar Hanzestad Lübeck. De rivier de Trava is meestal 100 meter of meer breed maar we gaan niet kruisen en het traject ligt nogal in de wind. Zo hebben we tijd om van de omgeving te genieten. Meest vaar je door gebieden met natuurbescherming, hier en daar kliffen. Op enkele plaatsen activiteit met aanvoer van bouwmaterialen en hout. We moeten vlak voor onze bestemming een brug passeren die voor ons open moet. Volgens onze informatie gebeurt dat om 12 uur, maar dan zien we geen activiteit. De tijd blijkt veranderd naar 12.30 uur. We lunchen al varende. We meren af in de Hansahafen, de jachthaven is erg nieuw met prima voorzieningen pal naast de oude stad. Op deze plek meerden vroeger de koggen van de Hanze af.
Foto van Marine Traffic
Onderweg hadden we al een onweersbui, in de middag zal het ook regenen. Nog droog lopen we naar de St. Jakobi Kirche. Daarna lopen we onder de paraplu naar het Hanse museum. Dit is het Europese Hanse museum en het maakt zijn naam waar. Zeer goede expositie met aandacht voor de grootsheid van de Hanse in de twaalfde tot en met de achttiende eeuw van Novogorod in Rusland, Bergen Noorwegen, Brugge België en Londen UK. Lübeck was een zeer belangrijke deelnemer in de verbonden. Personeel waarschuwt voor de sluitingstijd en adviseert nog even te gaan kijken in het klooster dat ook deel is van dit museum. We besluiten de dag met eten in de stad. Morgen de stad verder ontdekken!
Dinsdag 4 juni
Vanaf de haven lopen we langs de Trava naar het bekendste gebouw van de stad, de Holstentor aan de westzijde van de oude stad. Vandaar lopen we naar de Petrikirche. In de toren is een lift naar 50 meter hoogte (er zijn geen trappen die je als bezoeker mag gebruiken). Het uitzicht op de Holstentor met de gebouwen ernaast en op alle andere delen van de stad is prachtig.
Holstentor
Mooi om zo een overzicht te krijgen. Het eiland waar de oude stad op ligt is NZ 1,5 km en WO krap een kilometer. Toch staan er tenminste vijf kerken met opvallend spitse torens, twee ervan hebben zelfs twee torens.
Domkerk
De kerken stammen meest uit de dertiende eeuw, zijn in latere eeuwen drastisch uitgebreid, zwaar beschadigd door bombardementen in 1942 en in de jaren 50 van de vorige eeuw weer opgebouwd. Indrukwekkend.
We genieten ook erg van de hofjes. Door kleine poortjes en een gang bereik je die. Het formaat van de huizen aan de hofjes verschilt. Maar allen hebben fraaie tuinen vaak met veel heerlijk ruikende rozen.
Een van de vele hofjes
Op zoek naar een van de ingangen spreekt een meneer ons aan. Hij nodigt ons uit zijn huis van binnen te bekijken. Het huis stamt uit de veertiende eeuw, is ontelbaar vaak verbouwd, heeft veel verschillende gebruikers gehad. Een archeoloog heeft onderzoek aan diverse materialen gedaan. Een houten vloer uit de zestiende eeuw, een vuurplaats uit de vijftiende (met terracotta versieringen op de randen; daarin vermakelijke verkeerde oriëntaties en plaatsingen). In wat nu de badkamer was hadden zes werklieden geslapen. De trotse eigenaar (sinds 15 jaar) leidde soms schoolklassen rond in zijn huis, dat hij met zijn vrouw als bouwval kocht. Eerst woonden ze in een tent in het huis. Nu is de ene kamer nog mooier dan de ander: muziekkamer, zitkamer wel met TV, badkamer met bidet, atelier van vrouw des huizes met zeer oude terracotta elementen, keuken van alle gemakken voorzien. We roemen zijn bijzondere gastvrijheid. Maar hij noemt dat geheel passend bij de Holsteiners. Wij nodigen hem aan boord uit. Maar dat wijst hij vriendelijk af.
Het weer is goed en we doen slechts één museumbezoek. In het St. Annen museum kiezen we voor een expositie van Jonathan Meese: een verkeerde keuze, die hedendaagse kunst spreekt ons niet aan.
Met ingrediënten voor de maaltijd keren we terug aan boord. We zijn erg enthousiast over Lübeck!
Woensdag 5 juni
De brugopening van 9.30 uur wordt benut door twee schepen: Lisa van Lübeck (een gerestaureerde kogge) en Bellefleur.
Lisa van Lübeck
Op de motor varen we terug naar Travemünde. Deze keer meren we af in de Rosenhof haven aan de zuidzijde van de Trava. De middag zou heet worden met weinig wind. Door zeewind is het niet warm en de wind blijft waaien. Onder de zonnetent en binnen is het goed toeven. We lezen ons in voor de rest van de vakantie.
Donderdag 6 juni
Vanmiddag is er onweer voorspeld. We proberen de buien met harde windstoten tor Beaufort 9 niet op het water te treffen en vertrekken tegen half acht. Onze opzet slaagt. Maar op onze route treffen we weinig wind en gebruiken vijf uur lang de motor. We varen langs een beboste kust, hier en daar stranden en kliffen. We meren af in een WWRP haven: WasserWanderRastPlatze. Goede steigers en bolders. Ook dichtbij de oude stad. De hele oude stad staat net als Lübeck op de wereld erfgoed lijst. Veel gevels zijn gerestaureerd. Ook hier gigantische kerken, nu met markante zadeldaktorens. Het gewelf van de Nicolai kerk is midscheeps 37 meter hoog en behoort daarmee tot de drie hoogste kerkruimtes van Duitsland.
Nicolai Kirche
Interieur, wat een hoogte!
Beeldmerk van Wismar is het Alte Wasserkunst monument op het Raadhuisplein. Vanaf dat punt werd de stad vroeger voorzien van water (door houten pijpen). Als het onweer losbarst drinken we thee met Kuchen, op een terras onder een grote parasol. De wandeling op het kaartje van de Tourist Information voert ons langs de mooiste plekjes van de stad. Alweer genieten.
Vrijdag 7 juni
De windstille dag gebruiken we om op de fiets de omgeving te verkennen. We pikken het fietspad langs de Oostzee kust op naar het westen. In een zand klifrand van een meter of zes hoog ontdekken we oeverzwaluw nesten. Er wordt druk gevoerd. Even verderop in het dorpje Hoben staan 12 riet gedekte boerderijen; er mag niet bijgebouwd worden. De vorm van de boerderijen doet Drents aan. Op de uiteinden van de daken naar twee kanten uitstekende paardenkoppen zoals Friezen hun zwanenborden hebben.
Boerderij in Hoben
In de verte zien we een zeearend, eerst laag boven zee en later met thermiek hoog in de lucht. Het landschap is glooiend maar zo dat we nergens hoeven te lopen. Gewassen op het land: gerst, tarwe, gras, bieten, mais en aardbeien, gedeeltelijk onder plastic. Nergens stalletjes langs de weg om de aardbeien te verkopen, helaas.
Mooie akkerranden
Op het verste punt eten we bij een Italiaans restaurantje een salade met brood. Tegen theetijd zijn we terug, via dezelfde fietsroute. Doen daarna voor vier dagen boodschappen.
Zaterdag 8 juni
Tegen acht uur varen we weg. Door de geulen de Wismar Bucht uit, alles goed bezeild. Dan vrijwel voor de wind naar het noordoosten langs het voormalige eiland Poel en verderop langs de kust van Mecklenburg-Vorpommern. De kust heeft soms behoorlijk hoge kliffen en er is veel bos. We hebben een groot deel van het traject de wind zo van achteren dat de fok in de luwte van het grootzeil is. Door de krachtige wind staat de fok dan te klapperen. We rollen de fok daarom in. Bij het surfen op de golven bereikt de snelheid hoge waarden, maximum van de dag 10,9 knopen. Dat schiet wel op. De aanloop van Warnemünde verloopt soepel. Binnen liggen drie grote cruiseschepen en wat ferry’s. Een drukte van belang. Op de motor varen we 6 mijl door over de Warnow naar Rostock, onze derde Hanzestad.
Rostock vanaf Warnov
In de Stadthafen is nog volop ruimte. Om 15 uur meren we af en hebben dan tijd voor een eerste verkenning van de nabij gelegen oude stad. Het is moeilijk in de straten te ontdekken welke de echt oude gevels zijn en welke de nieuwe. Meer dan de helft van de bebouwing van de stad is door bombardementen in 1942 verwoest. De belangrijkste kerk van de stad, de Maria kerk is ongeschonden gebleven. Een van de belangrijkste kunstwerken in de kerk is een astronomisch uurwerk van 1472. Het uurwerk doet het nog steeds! De kalenderschijf kent een beperkte levensduur. In 2017 is de vijfde versie aangebracht. We zitten een tijdlang het kunstwerk te bewonderen.
Astronomische klok Marienkirche
Ook andere aspecten van de kerk zijn mooi, zoals de kansel, het orgel en een bijzonder bruidskleed. Na het eten lopen we langs de havenpromenade naar het oosten.
Beeldengroep op de promenade
De graansilo’s zijn veranderd in kantoorpanden, nieuwe gebouwen sluiten mooi bij de silostijl aan. Er wordt veel onderhoud gepleegd aan gebouwen en straten. Wat is er veel werk verzet na de Wende!
Zondag 9 juni
Na de koffie wandelen we door het westelijk gedeelte van de oude stad. De Krōpeliner Tor is een van de vier torens die nog over zijn van de 22 die vroeger toegang tot de stad gaven. Vlak erbij een mooie beeldengroep.
Spelende meisjes
De stadswal is er naar het zuiden flink hoog. We lopen langs de Klosterkirche en de universiteitsgebouwen. De universiteit van Rostock is de oudste van Noord Europa, gestart in 1419, 600 jaar geleden. We dwalen door de straten om markante gebouwen te zien en ronden deze tocht af bij de Mōnchentor. Na de lunch lopen we naar de gebouwen rond de zuidelijke stadsmuur. Bij de Nikolaikirche zijn 20 woningen gebouwd in het steile dak van het schip van de kerk. Op het dak een serie zonnepanelen. Onder het later bijgebouwde deel met altaar loopt een smal weggetje onder de kerk door. In de Petrikirche kan je met de lift naar boven. Het uitzicht over de stad is leuk. We zien ook hoe de rivier Warnow onder vaste bruggen verder loopt.
Maandag 10 juni
Vandaag zal de wind met 4-5 Bf uit het NO komen. Daartegen opkruisen naar Darszer Ort beschouwen we als niet aantrekkelijk. We gaan naar Warnemünde, deels op zeil, deels op de motor. We vinden een plaatsje in de oude haven aan de kade, net tegenover het havenkantoor. De havenmeester steekt een duim op om aan te geven dat we daar mogen liggen.
Afgemeerd in de Alte Strom
Het is druk op straat en op de terrasjes. Voor de lunch maken we een korte wandeling in de directe omgeving van onze ligplaats.
Kapiteinshuis
Na de lunch lopen we een eind langs het strand; er zwemt bijna niemand, pootjebaden wel algemeen. We lopen terug door de duinen, een groot tuinencomplex en wat woonwijken. We treffen in de bebouwing een molen boven op een gebouw. Er vindt een restauratie plaats. We drinken op een terras tegenover Bellefleur een lekkere rabarberschorle. Maar het levert ons niet de beoogde bruikbare internetverbinding op. De weermodellen blijven veranderen en wij blijven plannen maken en aanpassen.
Dinsdag 11 juni
Het zicht is beperkt als we om half negen uitvaren. De Duitse buurman heeft de meest recente informatie over Darszer Ort: er wordt nog steeds gebaggerd en de haven is niet toegankelijk. De bestemming is daarom Barhöft, 55 mijl te gaan. De wind wisselt in kracht en richting en het klaart op. We gebruiken de motor in totaal vier uren, de rest doen we op zeil, veelal opkruisen. Het laatste deel is door kronkelig vaarwater waar je precies in de gebaggerde geul moet zitten. Op een verlaten paal in het waddengebied met droogvallende delen zit een zeearend. Bij Barhöft waait het lekker en uit de goede hoek om naar Stralsund te zeilen en daartoe besluiten we. Net voor donker leggen we aan: 71 mijl afgelegd.
Woensdag 12 juni
Vandaag in Nederland gaan er veel vlaggen uit: examenkandidaten voortgezet onderwijs krijgen uitslag! Oudste kleinzoon Pieter is geslaagd!! Hij belt terwijl we in de Nicolai kerk zijn. We kunnen hem niet horen. Hij appt: geslaagd. Wij bellen buiten de kerk gauw terug! We vieren het met een terrasbezoek en aan boord met een lekkere maaltijd.
We besteden de dag in Stralsund. Ook dit is weer een prachtige Hanzestad. Met de kerken renovatie moet er nog veel gebeuren. We maken aan de hand van een gidsje een stadswandeling langs de mooiste en belangrijkste gebouwen. De moeite waard.
Donderdag 13 juni
In de morgen schuiven we met drie knopen of minder snelheid door het Boddengewasser op weg naar Lauterbach. Met 10 jachten de klapbruggen bij Stralsund door. De meeste schepen vinden de snelheid op de wind niet voldoende. Zo varen wij in alle rust op zeil achteraan. Om ons heen een mooi landschap, licht heuvelig, veel bomen. Krijsende meeuwen zorgen ervoor dat we alweer een zeearend zien: deze keer met een prooi in zijn klauwen! De arend ging op de basis van een hoogspanningsmast zitten om onzichtbaar voor ons zijn maal te verslinden. In een niet bezeild rak hebben we even de motor bij. Daarna kalm op zeil verder. Vlak bij het mooie, maar ook beruchte eiland Vilm (Honecker had daar een fantastisch privé onderkomen, geheel ontoegankelijk voor anderen) zien we weer een zeearend achtervolgd door meeuwen en ja weer een prooi in de klauwen. Kort daarna meren we af in Lauterbach. We wandelen in het eiken-beukenbos oostelijk van de haven. Gigantische, eeuwenoude bomen op een oude morene.
Vrijdag 14 juni
In de nacht onweert het alweer, vijf nachten nu al achter elkaar. Deze keer met aardig wat regen. Voor de zes mijlen van Lauterbach naar Seedorf slaan we geen voorzeil aan. Maar met weinig wind en alleen grootzeil is de vaart zo gering dat we de motor bijzetten. Luie oudelui. Maar in de middag worden we actief. Na een vroege lunch stappen we op de vouwfietsen en fietsen naar Thiessov op het ZO- puntje van Rügen. Bij twee hellingen moeten we lopen (de steilste 13 graden). De rest kunnen we nemen door flink op de pedalen te trappen. Een afwisselend landschap: graanakkers vaak met randen met prachtige rode klaproos, blauwe korenbloem en witte kamille, een afgerasterde weide met herten, binnenmeertjes met zoute graslanden met mooie rode tinten van zuring, wegen met fraaie bomenrijen aan beide kanten, bossen, strand en zee. Bij Baabe steken we heen en terug met een roeibootveer over.
Roeibootveer
Per persoon en per fiets 1 Euro. De veerman puft maar heeft er toch wel lol in. De rivier stroomt aardig, de overzet vergt aardig manoeuvreren van de veerman. Weer aan boord lekker een koel biertje, passend bij de stralende zonnige dag. Het weer is morgen compleet anders: regen en harde wind met hele pittige stoten. We blijven nog een dagje!
Zaterdag 15 juni
Afgelopen nacht geen onweer. De droge morgen benutten we voor een flinke wandeling. Weer heel afwisselend: over verharde paden, zandweggetjes tussen de graanvelden, zelfs door graanvelden, weggetjes met diverse soorten fruitbomen (kersen nog steeds niet rijp), gemengd bos, dennenbos, een akker met mais maar dan ook een heel groot oppervlak. Op het verste punt restanten van een groot hunebed. Onderweg veel vogels waaronder een valk en een zeearend.
Zondag 16 juni
Door een verkeerde stand van de wekker gaat er niets rinkelen. Een uur later dan gepland komen we uit bed. Na het ontbijt de trossen los. We kunnen de geplande route de Having uit net bezeilen, dan ronden we de zuidoostelijke punt van Rügen. Hier is het met veel stenen op de zeebodem verstandig de route goed te plannen. Bij de punt zien we het restaurant waar we vrijdag op het terras waren. De wind staat toe dat we redelijk dicht langs de krijtrotsen ten noorden van Sassnitz varen. De zon staat er nog een beetje op! We meren af in de kleine haven van Lohme. We zien maar een paar mastjes als we dichtbij komen. We schuiven voorzichtig naar binnen, maar raken midden in het vaarwater tussen de boxen al vast. Met voor en achteruitslaan van de schroef draaien we weer naar de ingang en nemen daar de eerste ligplaats. Met moeite trekken we Bellefleur langs de steiger. De havenmeester meldt laconiek dat er wat Schlick op de bodem is. De blubber komt soms als een plakkaat van de bodem los en dan komen er ook gassen vrij die zwavelig ruiken. Maar … het haventje is verder goed. We blijven in de uithoek het enige schip. Bij de haven is het bos op de oever onderbroken. Er is in 2003 een aardverschuiving geweest door instabiliteit van de steile oever door te hoge grondwaterspiegel. Daarna is het haventje in de huidige vorm gemaakt.
We dineren bij het Panorama hotel. Om daar en in het dorp te komen moet je een lange trap beklimmen. Goed voor de trek! De maaltijd was heerlijk. Kabeljauw met duindoorngelei, nagerecht duindoornparfait.
Maandag 17 juni
Een stralende dag met weinig wind. We wandelen een route “Westuferrundweges”. Eerst naar het westen door het bos langs de kust. Op vele plaatsen mooie doorkijkjes naar zee en Cap Ancona. Op twee plaatsen liggen stenen, die horen bij de grootste stenen aangevoerd door de gletsjers. Bij de Schwanenstein een legende over baby’s die in de steen bewaard worden voor aflevering door ooievaars in de zomer en zwanen in de winter. Op de steen heeft zich een tragedie afgespeeld midden vorige eeuw. Drie jongens waren over zwak ijs naar de steen gelopen. Door snel opstekende wind tot orkaankracht brak het ijs. De jongens konden niet meer terug, ook al ligt de steen maar 20 meter in zee. Geen enkele reddingsactie heeft de jongens kunnen bereiken en redden. In ijsblokken zijn ze de volgende dag geborgen.
Het bos is door beken doorsneden, het pad loopt daar over houten bruggetjes. Omgewaaide bomen liggen alle kanten op. Mooie belichting in het bos met vooral beuken. Meer landinwaarts lopen we door een dorpje met een kastanjelaan. Daarna gaat het traject over een weggetje door agrarisch gebied. Tot onze verbazing treffen we in een wei waar stieren zouden kunnen lopen, orchideeën aan.
Landschap bij Lohme
Terug in Lohme doen we wat boodschappen bij de Steinmüller en het dorpswinkeltje annex campingwinkel (zeer beperkt assortiment). De plaatselijke rokerij heeft heerlijke gerookte zalm. Hans bestelt in Kiel een nieuwe accu. We zijn er anders niet zeker van dat we bij de oversteek van Cuxhaven naar Vlieland de stuurautomaat lang kunnen gebruiken. De medewerker van de werf van jachthaven Laboe werkt erg goed mee. Vandaag loopt het aardig vol met jachten, er is een grote groep Bavaria-zeilers. Toch blijft de sfeer rustig.
Dinsdag 18 juni
Route van Lohme naar Kloster op Hiddensee langs Kap Arcona. Mooie krijtrotsen bij de kaap, met goed ochtendlicht er op.
Kap Arcona
De route naar Kloster is goed voorbereid, vijf mijlen door geulen waarvan de laatste op 2,5 meter gebaggerd is, met aan weerszijden weinig water. Maar de schoonheid van het gebied waar je door en langs vaart is prachtig. Het zand van droogvallende platen lijkt maïsgeel.
Zandbanken ten oosten van Hiddensee
Hiddensee doet denken aan Vlieland, autoluw, gemoedelijk. De mollige dame van de Tourist Information geeft als enige tip: relax en ga naar het strand. Het is inderdaad warm, maar we besluiten naar Vitte te wandelen over de dijk in de wind en langs het strand terug. We zwemmen niet maar pootjebaden wel. In de avond verkennen we het dorp. De kerk die erg mooi moet zijn, is open maar er is een jazz concert. Jammer dat we die tip niet te horen kregen!
Woensdag 19 juni
Om 6:30 uur zijn er al boten vertrokken en zijn er veel mensen onderweg naar het toiletgebouw. Het is prachtig zeilweer met ZO wind, erg mooi om een eind naar het westen te komen. Wel zijn er waarschuwingen voor heftige onweersbuien met stoten van 9 Bf. Het gebied tussen Hiddensee en Rügen met droogvallend zand is prachtig. De vorm van Hiddensee lijkt op een zeepaardje. De geul naar het noorden parallel aan het lijf doen we op de genua. Als we naast de kop zijn hijsen we ook het grootzeil. Een deel van de tocht brengt de spinnaker de snelheid lekker hoger. Als de eindbestemming Kühlungsborn nog 20 mijl ver is beginnen dreigende wolken te ontstaan. Alert volgen we de ontwikkelingen. De zware lucht schuift eerst voor ons langs. Maar enkele mijlen voor de haven besluiten we met onweer aan meerdere kanten de zeilen te strijken en zeilpakken met laarzen aan te doen. Enkele honderden meters voor de haveningang is het zo dreigend dat we niet naar binnen durven. Dan breekt het onweer los met veel wind, enorme regen en dikke hagelstenen met enkele centimeters diameter. Onderscheid tussen boven en onder water lijkt te verdwijnen. De zee lijkt te koken. Hans stuurt Bellefleur voor de wind weg van haven en kust. De genua blijkt niet goed opgerold te zijn en waait er aan de bovenkant uit, wat enorm gaat klapperen. We hebben niet getimed hoe lang het duurde. Daarna is het wonderlijk rustig. We rollen de genua helemaal uit en daarna voor zo ver het gaat netjes in. De rolreeflijn blijkt kapot geschavield en de het laatste stukje rollen we met de hand op. Dan op de motor naar de haven. Helpende handen op de steiger en belangstellende vragen of het goed met ons is. We hebben geen verwondingen van de hagelstenen, de caps hebben goed gewerkt. We zijn drijfnat. Met de wind van achter ook flinke nattigheid in het schip. Maar al snel nemen we een biertje om de dorst te lessen en te vieren dat we lekker rustig liggen afgemeerd.
Hagelstenen op de steiger minstens anderhalf uur na de bui!
Donderdag 20 juni
Het is zonnig bij het opstaan. Na het ontbijt drogen de zeilpakken aan de lijn. Bij het havenkantoor betalen we ons liggeld en de bakker heeft lekker vers brood. Dinkelbrood is hier populair (Dinkel is spelt) en smaakt ons ook goed. Hans repareert de lijn waarmee de voorzeilen uit- en in-gerold worden. Er was een beschadiging die het soepel rollen verhinderde. De drie meters die eraf gesneden worden is aanleiding naar een nieuwe te kijken. Het defect in die lijn is mogelijk de aanleiding dat de genua gisteren kans zag gedeeltelijk te gaan klapperen. Het achterlijk heeft dat klapperen niet doorstaan, over een lengte van enkele meters moet er gerepareerd worden. We kunnen vandaag prima met de fok varen. De route naar Heiligenhafen is vrijwel bezeild. We maken een korte slag om bij de vaargeul ten zuiden van Fehmarn uit te komen. Die smalle geul ligt pal in de wind, op de motor dus. De lucht is urenlang dreigend maar het blijft zo goed als droog. Wel is de wind daardoor wisselend in kracht en richting. Een deel varen we met twee riffen. In Heiligenhafen tanken we 60 liter diesel, de eerste tankbeurt van dit seizoen. We meren af aan een steiger niet ver van een zeilmaker. Morgen kijken of de reparatie dezelfde dag nog kan.
Vrijdag 21 juni
Om acht uur staan we bij de zeilmakerij. De secretaresse meldt dat er geen reparaties uitgevoerd kunnen worden. We zeggen dat het maar een kleine reparatie is. De chef wordt erbij gehaald, we leggen de beschadiging uit. Kom maar brengen! Na het bekijken meldt de chef: is over een half uur klaar! En dat klopte. Daarna boodschappen gedaan. Vervolgens de fok eraf en de genua gehesen: goed gerepareerd! Met de genua aan het voorstag uitgevaren. In de vaargeul naar het oosten hadden we met de verwachte westenwind goed kunnen zeilen; staat die pal tegen. De eerste uren wisselen we af met zeilen en motorsailen, met genua dan weer wel en dan weer niet. Later komt er redelijke wind uit het westen en is de koers naar Bagenkop bijna haalbaar. De haven is om half zeven al aardig gevuld maar er is nog een gunstige box beschikbaar. Twee Nederlandse dames nemen de lijnen voor aan, een Nederlandse zeiler van de buurboot houdt met de middellijn Bellefleur mooi op zijn plek. Het is weer sterker gaan waaien aan het eind van de dag dan voorspeld. Buien trokken om ons heen, nauwelijks regen gehad.
Zaterdag 22 juni
In Bagenkop is het een heldere dag met volop zon en weinig wind. Een goede aanleiding de dag op Langeland door te brengen met wandelen en fietsen. We lopen bij de Klise Nor, een gebied net ten noorden van de haven met grasland rond waterplassen. In het omheinde deel lopen wilde Exmoor pony’s. We struinen een eind langs keien- en kliffen-strand en vinden kleine en grote stenen met door en door gaten. Volgens Zweedse vrienden brengen dergelijke stenen geluk!
Het keien- en kliffen-strand
We fietsen door het heuvelige landschap verder noordwaarts tot aan Tryggelev Nor.
Oude hoeve met bijzonder rieten dak
Tryggelev Nor
Ook hier weer veel vogels in het natte gebied. De zonsondergang achter Ærø is prachtig.
De zonsondergang vanaf het strand bij de haven
Zondag 23 juni
Met halve wind zeilen we met vol tuig naar Laboe. Het is een prachtige, warme, zonnige dag.
Hoe dichter we bij de Kieler Fjord komen hoe meer zeiltjes. Overal wedstrijden aan de gang: het is Kieler Woche. We vinden een geschikte ligplaats, het is nog geen twee uur als we aankomen. Eerst verkennen we de werf waar we morgen de bestelde accu af kunnen halen. We treffen er een Nederlander die bezig is met zijn schip op de helling. Hij spreekt Fries! Binnen korte tijd weten we al heel veel over zijn leven. Hij vertelt ons ook dat de werf vanaf 7 uur open is. Terug op Bellefleur komt er een boot die vaste plek in onze box heeft: het groene bordje dus onterecht. We vervaren naar een box waar aangegeven staat vrij tot vandaag 12 uur. We liggen nauwelijks komt die boot er weer aan. Daarna verkast naar een plek aan de hoofdsteiger waarmee we de invaart van een lege box belemmeren. Wordt vervolgd? Nee: we hebben op dat plekje met toestemming van de havenmeester een rustige nacht gehad.
Maandag 24 juni
Voor het boodschappen doen is de chef van de werf waar de nieuwe accu staat nog niet aanwezig. Op de terugweg wel. Alleen contant afrekenen mogelijk, dus eerst geld pinnen. Hans vervoert eerst de nieuwe en daarna de oude loodzware apparaten op een steekwagentje. Met twee man aan en van boord tillen. De nieuwe past en doet het goed. Steken dan van wal naar het NordOstseeKanal. Met ticket gaan we klaarliggen voor het schutten. Om ongeveer half twaalf varen we het NOK op. Om het uur wisselen we de wacht. Het is variabel druk met scheepvaart. De genua ondersteunt de motor een vijftal uren. Het is vrij leeg in het havenkommetje van Brunsbüttel, er is tegen 21 uur nog een plekje aan de steiger.
Dinsdag 25 juni
Om kwart voor negen ligt Bellefleur voor de sluis. Er worden schepen geschut naar onze kant, toch duurt het drie kwartier voor wij in kunnen varen. Met nog een jacht uit Makkum hebben we de sluis voor ons alleen. Op de Elbe eerst alleen met genua. Later grootzeil erbij gehesen. Gemiddeld brengt de stroom ons meer naar Cuxhaven dan de wind. Als we de motor willen starten is er een vreemd geluid. De startmotor krijgt wel spanning maar slaat niet aan. We kunnen op zeil de jachthaven binnen komen. In het kommetje strijken we en laten ons uitdrijven tegen de calamiteiten steiger. De eerste haven deze reis waar ze die hebben en wat een genot hebben we daarvan! Het aanlanden liep goed. De havenmeester pas om vier uur weer op haar post. Het boekje van de haven meldt een adres van een motor reparateur. Die bellen we meteen. Een monteur staat na anderhalf uur op de steiger. Hij meet zaken door en constateert dat de startmotor accu de boosdoener is. De startmotor zelf is niet defect. Hij neemt de oude accu mee en staat na weer een uur op de steiger met een nieuwe, was toevallig nog op voorraad. Binnen twee dagen twee nieuwe accu’s! We leggen Bellefleur in een gewone box. En net als veel andere bootjesmensen zwemmen we in de haven om af te koelen (het is hier maar 31 graden; bij jullie is het nog veel warmer) en spoelen af op de steiger. De monteur komt voor de derde keer langs als we net in het water liggen: hij had zijn zonnebril laten liggen.
Woensdag 26 juni
Op basis van de meest recente weerberichten besluiten we niet te vertrekken. De wind met kracht 5 uit het NW is niet aantrekkelijk. Klusjes aan boord vullen de morgen. In de middag lopen we door de stad naar de oude haven. Er is veel veranderd. Nieuwe appartementengebouwen rond de City Marina. Je hoeft niet meer door een sluis om er te komen, wel moet de brug geopend worden. De viswinkeltjes lijken verdwenen. Op de kade nog twee mobiele verkooppunten, maar die zijn niet gericht op verkoop van verse vis. Genoeg tijd om kranten te lezen. Het is de hele dag bewolkt, slechts tegen de 20 graden. Elders in Duitsland: 38,6 graden!
Donderdag 27 juni
Een relaxte dag in Cuxhaven. In de middag een wandeling naar het Hapag museum, maar dat blijkt gesloten. Verder op in de oude vissershaven blijken toch nog enkele viswinkels te zitten.
Vrijdag 28 juni
Rustig starten we de dag. Het tij is pas om 11 uur geschikt om de Elbe op te gaan. De windvoorspellingen maken duidelijk dat we de tocht naar Vlieland voor een flink deel op de motor zullen moeten doen. We willen niet wachten op een beter tijdslot. Ook op de Elbe is het meteen al met motor, de wind is niet zo noordelijk als voorspeld. In de loop van de middag gaan we elkaar afwisselen en om beurten slapen. Hans kookt een lekkere maaltijd, het is rustig. Hij ziet een mooie zonsondergang met een doorkliefde zon door de mast van een windmolen. Een bijzonder gezicht. Later kan ik genieten van een mooie sterrenhemel.
Zaterdag 29 juni
De dag begint ten noorden van de westelijke Duitse Waddeneilanden. De nacht is helder, het zicht erg goed. Hans beleeft een mooie zonsopkomst. Gelukkig kan er ook gezeild worden. Boven Ameland vaart het jacht Quluta (duidelijk een Koopmans ontwerp) ons voorbij omdat ze de motor bij hebben. We zagen het zeiljacht ook al even op de Elbe. We komen op een prima tijd bij Vlieland en kunnen met de stroom mee naar binnen. We besluiten door te gaan naar Harlingen. De stroom helpt ons goed voortgang te maken en bij Harlingen varen we door naar de sluis bij Kornwerderzand. Die wordt net weer bediend: op deze snikhete hete dag is de brugopening urenlang niet mogelijk geweest ondanks koeling van de brugdekken met water. Voor de sluis ligt ook de Quluta! De bemanning zwaait en groet. De eerste lichting schepen laten we gaan. Bij de tweede sluiten we aan.
Avondstemming in baai voor Makkum
Om 22 uur meren we af in onze box bij Seabell, de lijnen worden door buren aangepakt. We kunnen de spannendste verhalen meteen kwijt!
Zondag 30 juni
Bij het opstaan zien we tot onze verrassing dat de Quluta naast ons ligt. De bemanning blijkt ons te kennen van een toevallige ontmoeting vorig jaar in Klintholm. Bij de sluis ontdekten ze gisteravond dat de hoofdaccu aan het koken was. Twee reddingboten (een uit Den Helder en een uit Harlingen) zijn gekomen om de zaak te beoordelen en veilig te stellen. Na het afkoppelen van de defecte accu en het inschakelen van een andere accu konden ze met een extra sluisbediening alsnog naar Makkum. De schipper is een goede vriend van Rob, de baas van Seabell. Er komt vandaag familie op bezoek.
Wij pakken onze spullen, laden de auto vol en rijden naar Arnhem om de verjaardag van onze dochter te vieren. Tegen middernacht treffen we ons onroerend goed in goede orde aan.